Thú chơi trà Thái Nguyên sành điệu, tỉ mẩn và nhiều công phu, thường được các bậc tri thức, những người mê trà cố gắng định hình phong cách.

Thú chơi trà Thái Nguyên sành điệu thật

Từ xưa, người Việt hễ có cái gì manh nha của văn hóa nghệ thuật, của việc nâng tầm các sinh hoạt thành một lễ nghi, nghệ thuật vi tế thì người ta thường gọi một cách thuần Việt là thú chơi. Thú chơi trà Thái Nguyên sành điệu, và người xưa đã đúc kết, thú chơi trà gồm các kiểu lần lượt gồm là chăm chút trồng loại trà ngon.

Thú chơi trà Thái Nguyên

Biết phân biệt và lựa chọn khi thu hái, có đủ các thiết bị trong việc pha trà, bốn là lửa, năm là nước, sáu là chế biến, tám là pha trà, và chín là thưởng thức trà. Mỗi khâu, mỗi công đoạn lại có những nguyên tắc mềm, những đường biên kỹ thuật đòi hỏi người chơi trà phải tuân thủ, phải làm theo và phải sáng tạo cho thú chơi trà độc đáo.

Thú chơi trà của cụ Phạm Đình Hổ

Cụ Phạm Đình Hổ viết về thú chơi trà xưa một cách tinh tế, nó cũng chứa đựng trong đó những mực thước được chắt lọc từ văn hóa trà Tàu, có cải biến theo phong lệ uống trà của người Việt Ta. Uống chè ấm chén cốt cho nhỏ, mỏng, khi pha mới nổi hương vị. Vòi ấm thẳng thì nước không đọng, mặt dĩa phẳng thì đặt chén không nghiêng, rế lò dày mà lỗ thưa thì than lửa không bốc nóng quá, lòng ấm siêu lồi lên và mỏng thì sức lửa dễ thấy chóng sôi.

Ấy, cái cách pha chè uống nước mới đầu còn thô, sau lại tinh dần mãi ra…Về các dụng cụ pha trà, Cụ viết: Gần đây lại có chế ra thứ siêu đồng cũng khéo, nhưng kim khí bị hỏa khí nó hấp hơi, thường có mùi tanh đồng, không bằng dùng siêu đất nung, pha chè tốt hơn. Rồi cai thú om chè Huế ngày xưa cũng là một thú chơi kiểu cách.

Bỏ một vốc lá chè khô vào om, đổ nước vào, nổi lửa lên. Nước sôi, sắp trào ra, thì lập tức chế thêm tí nước lã vào để trấn nó xuống. Một chốc nó lại sôi lên lại tí nước lã nữa. Ba bốn bận như thế… Cần phải kiên nhẫn: lửa không nên cháy hỗn quá, nước chế thêm không nên nhiều quá, mỗi lần chút ít thôi. Có thế chè pha ra bát mới tắt bọt được. (Võ Phiến).

Về cách chọn ấm chén pha trà Thái Nguyên

Một ấm pha trà tốt còn cần thêm hai tiêu chuẩn sau: Vỏ ấm phải cứng, cầm ấm lên dùng ngón tay gõ nhẹ vào thành ấm nghe boong boong càng trong càng quý; Nắp ấm phải kín, thử bằng cách đổ ¾ nước vào ấm rồi đậy nắp lại (tay ghì giữ nắp ấm cho chặt) và nghiêng vòi nếu nước không chảy ra thì nắp ấm kín. Vỏ càng cứng càng ít thẩm thấu và nắp càng kín càng ít thoát hơi nước, có như vậy trà mới ấm lâu và ít bay thoát hương vị.

Kinh nghiệm pha trà của người Thái Nguyên như sau: dùng nước nóng rửa bình trà. Cho vào ấm lượng trà theo độ đậm nhạt tùy người uống. Rót nước vào ngập trà khoảng vài phân, rồi rót ra bỏ (rửa trà). Sau cùng mới rót nước nóng vào gần đầy và hãm trà. Rót trà ra chén và thưởng thức hương vị thơm ngon của chè Tân Cương Long ẩm.

Tùy loại trà và kinh nghiệm uống mà hãm từ 2-4 phút. Nước thứ nhất chỉ nên rót ra 2/3 ấm, chùa lại 1/3 ầm làm nước cốt cho lần thứ hai. Lần thứ hai cũng vậy, chừa 1/3 cho nước ba. Nước ba là nước cuối cùng, người uống nhạt thì có thể pha mãi, hoặc trà ngon như trà Tân Cương Đinh ngọc có thể hãm 15 nước mà chén trà vẫn đậm vị thơm hương.