Ấy là cách nói văn chương, Trăm năm trà Thái Nguyên trong lòng dân tộc, không chỉ là thức uống, trà Thái Nguyên đã là văn hóa, là văn chương…

Lịch sử trăm năm trà Thái

Chẳng biết từ bao giờ, người sành trà cả nước đã suy tôn chè Tân Cương Thái Nguyên là đệ nhất danh trà, tức trà ngon nhất nước Việt. Và cũng bởi thế, văn chương về trà Thái Nguyên cũng có nhiều.

Người người con Thái Nguyên đã nảy kiều, vịnh kiều kiểu như: Trăm năm trong cõi người ta/ Chưa uống trà Thái chưa là văn nhân, hay: Trăm năm trong cõi người ta/ thú chơi tuyệt nhất: thưởng trà vịnh thơ; Trăm năm trà Thái đậm đà/ Ấy là yêu ghét, cũng là tình thân… Chúng ta hâm nóng ấm trà bằng than củi hồng, người văn nhân hiền sĩ hâm nóng ấm trà bằng thi ca với tất cả buồn vui cuộc đời.

Một chén trà thơm, người văn nhân đọng lại cho thế gian, nói cùng thế gian, khẳng định với thế gian cái hương vị đậm đà của trà Thái Nguyên. Những ngày này, khi lịch sử cây chè Thái Nguyên vừa tròn trăm tuổi. Lịch sử trăm năm trà Thái cũng là một phần lịch sử đất và người Thái Nguyên.

Nhờ bàn tay con người, cây chè được nhân ra khắp một vùng rộng lớn trên đất Thái Nguyên. Người Thái Nguyên ăn chè, ở chè, ngủ cũng nghĩ đến chè. Cây chè nhanh chóng trở thành cây kinh tế mũi nhọn, mang lại nguồn lợi nuôi sống hàng nghìn cư dân thủ đô gió ngàn Việt Bắc. Người trong cả nước biết đến Thái Nguyên cũng từ ấm trà.

Cây chè Thái Nguyên là một phần văn hóa lịch sử

Trăm năm trà Thái, nghìn năm thương nhớ và hẳn còn sau này nữa, người ta vẫn còn tụng ca về một thứ trà, thức uống đặc biệt. Bởi sự đặc biệt của hương, vị trà, nên lúc thưởng trà, người ta thường liên tưởng đến những thanh tao trong cuộc sống đời thường, chiêm nghiệm về nhân tình thế thái, về được mất của đời. Hơn cả bạc vàng, ấy là tình yêu thương đồng loại.

Cây chè được trồng trên vùng đất Tân Cương đến nay vừa trăm tuổi, trên thân gốc xù xì tưởng đã khô, lại có những búp lá tươi non nhú lên đón ánh ban mai, búp ấy, vị trà ấy, là vị trà của hoài niệm, vị trà của lịch sử đong đầy cổ tích. Trên những thân cây trà Thái Nguyên cổ thụ, hằn dấu thời gian, hằn sự bất tử của một thức uống, thức tình, một biểu dấu văn hóa đặc thù hết sức thân thương.

Lịch sử trăm năm trà Thái chứa đựng trong nó biết bao câu chuyện, có chuyện như huyền thoại, có truyện rất đời thường, chứa đựng cả máu, nước mắt, cả miếng cơm và đơn đau của phận người, vui buồn có đủ. Nhấp chén trà thơm giữa không gian văn hoá Trà Tân Cương, nhấp chén trà thơm, mềm lòng nhớ về một khúc quanh của lịch sử vùng chè, cũng là khúc quanh của lịch sử dân tộc, dù cây chè hiện diện có trên khắp các nương đồi, trong vườn nhà nhưng không đủ sức nuôi người.

Trăm năm Trà Thái- đậm mãi tình người

Nông dân vùng chè chạy ăn từng bữa, công nhân nông trường chè ăn lá chè thay cơm. Qua thời gian, chè Thái Nguyên nhanh chóng có mặt trên thị trường cả nước, ra nước ngoài, đời sống của người trồng chè được cải thiện, nâng cao. Nông dân vùng chè, công nhân nông trường chè có tiền xây nhà và có cuộc sống no ấm hơn.

Trong Không gian văn hoá Trà Tân Cương nơi in dấu trăm năm trà Thái chứa đựng trong đó những hiện vật liên quan tới chè, có những hiện vật bằng sành sứ hàng trăm năm tuổi, nhưng được du khách trong nước, quốc tế quan tâm hơn là những hình ảnh, mô hình sản xuất, chế biến chè theo từng bước phát triển. Lịch sử ngành chè Thái Nguyên được công phu tái hiện. Công cuộc xây dựng và duy trì thương hiệu, uy tín chè Tân Cương Thái Nguyên đệ nhất hãy còn nhiều việc phải làm.

Bước vào Lễ hội Trà lần thứ 3, năm 2015, vẫn chén trà Tân Cương ấm nóng, mà cảm nhận từ đâu đó cái dư vị ngọt buồn phảng phất lơ lửng trong nghĩ suy. Phải chăng khi những cây chè giống mới cho năng suất, chất lượng cao về thế chỗ cho giống chè trung du, thì những gì thuộc về xưa cũ dần rơi vào quên lãng. Ấy nhưng, có những giá trị của chè trung du, mà những loại chè mới không hề có được, khiến người hoài cổ hãy còn luyến tiếc.

Và thầm mong, trí tuệ của những người lam khoa học, làm quản lý của đất Thái Nguyên làm sao lại tạo giữ được những ưu điểm của chè trung du, và cho nó thêm năng suất, để vừa kế thừa, vừa nâng cao giá trị chè Thái. Nhấp đến chén trà thứ Bảy, chợt da diết và hy vọng hương trà Thái sẽ tiếp tục đằm lại, toả hương xa không chỉ trăm năm trà thái, mà sẽ là nghìn năm trà Thái vẫn còn những giá trị xưa.